poniedziałek, 10 lutego 2020 r., godz. 15:39  |  

Całość problematyki gospodarki odpadami komunalnymi w gminach reguluje ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a częściowo także ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Od lipca 2013 roku wszyscy mieszkańcy gminy z mocy ustawy objęci są gminnym systemem odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych i zobowiązani są wnosić opłaty, które muszą pokryć w 100 % koszty sytemu. Gmina nie ma prawa zarabiać na odbiorze śmieci, ale także nie może finansować tego zadania z innych środków.

W ustawie przewidziano cztery metody, które w danej gminie mogą zostać wybrane przez radę gminy do wyliczenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami. Są to metody uzależnione od:

• liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość,
• ilości zużytej wody z danej nieruchomości,
• powierzchni lokalu mieszkalnego,
• jedna stawka od gospodarstwa domowego.

Metoda od liczby mieszkańców w danej nieruchomości

Każda z tych metod ma swoje wady. Metoda najczęściej wymieniana jako "sprawiedliwa", uzależniająca wysokość opłaty od liczby mieszkańców, sprawdza się w małych gminach, gdzie w większości mieszkańcy się znają. Są mniejsze możliwości nadużyć. Na podstawie ilości zużytej wody (z pomięciem wody bezpowrotnie zużytej) wynika, że na terenie gminy Dobra mieszka obecnie około 29 tys. osób. Gdyby przyjąć metodę od liczby mieszkańców należy założyć, że ich liczba wykazana w deklaracjach byłaby niższa. Z dotychczas zameldowanych osób (nieco ponad 22 tys.) znaczna część nie zostałaby wykazana zasadnie (studenci, osoby pracujące na stale lub czasowo za granicą itp.). Doświadczenia innych gmin wskazują, że przy tej metodzie drastycznie maleje liczba osób wykazanych w deklaracjach w stosunku do liczby osób zameldowanych (o około 20% - Police, Goleniów, Pyrzyce). W efekcie zameldowani mieszkańcy musieliby zapłacić za śmieci wyrzucane przez osoby niezameldowane i niezgłoszone w deklaracjach. Samorządy nie mają realnych możliwości kontroli liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość.

Metoda od powierzchni lokalu mieszkalnego

Kolejna metoda naliczania opłat za śmieci, gdzie opłata uzależniona jest od powierzchni lokalu mieszkalnego, jest całkowicie niezwiązana zarówno z liczbą mieszkańców zamieszkujących na danej nieruchomości, jak i ilością wytwarzanych odpadów.

Metoda od gospodarstwa domowego

Metoda, gdzie opłata jest ujednolicona od gospodarstwa domowego powoduje duże uśrednienie. W rezultacie osoby samotne, rodziny 2-, a nawet 3-osobowe ponosiłyby większe koszty niż nieruchomości zamieszkałe przez większą liczbę mieszkańców. Metoda w żaden sposób nie byłaby odzwierciedleniem ilości wytwarzanych odpadów, w tym odpadów zielonych.

Metoda od ilości zużytej wody

Funkcjonująca obecnie w gminie Dobra metoda naliczania opłat od ilości zużytej wody z danej nieruchomości odzwierciedla liczbę osób faktycznie ją zamieszkujących. W dużej części odzwierciedla także ilość wytwarzanych odpadów:
• osoby starsze generalnie zużywają mniej wody i produkują mniej odpadów,
• nowe jednorodzinne nieruchomości zużywają więcej wody, w tym ogrodowej, jednocześnie produkują duże ilości odpadów zielonych,
• spółdzielnie mają procentowo mniejsze powierzchnie terenów zielonych i produkują mniejsze ilości odpadów zielonych, nie posiadają dodatkowych liczników na wodę bezpowrotnie zużytą, w gminie Dobra spółdzielnie i wspólnoty oddają tylko ok. 3,5-4 % odpadów zielonych.

Powyższa metoda umożliwia stosunkowo szybkie "wyłapanie" nieruchomości, które nie złożyły deklaracji, a mają umowę na dostawę wody (najczęściej nowo oddane do użytku, gdzie ich właściciele bardzo często wskazują, że odpady wożą np. do Szczecina). Oczywiście podobnie, jak pozostałe metody, także ten sposób naliczania opłat ma swoje wady, m.in. w skrajnych przypadkach zużycia dużej ilości wody na podlewanie ogrodu. Z drugiej strony zużycie wody na podlewanie ogrodu ma znaczący wpływ na ilość wytwarzanych odpadów zielonych. W tym zakresie firma Jumar odbierając odpady przekazuje konkretne statystki. Należy zwrócić uwagę na olbrzymi koszt odbioru odpadów zielonych z terenu gminy Dobra. Odbieramy już 19 razy więcej odpadów zielonych niż w Policach, 4 razy więcej niż w Kołbaskowie i 3razy więcej niż w Szczecinie (w przeliczeniu na liczbę mieszkańców). Wysokie koszty odbioru odpadów zielonych nie mogą zostać przerzucone na mieszkańców, którzy ich nie generują lub produkują znacznie mniej.

Ponadto każda umowa zawarta z Wodociągami Zachodniopomorskimi ma za cel dostawę wody do celów socjalno-bytowych. Zużywanie jej w ogromnych ilościach (często kilkaset, a nawet powyżej 1000 m3) do podlewania ogrodów jest społecznie nieakceptowane. Poprzedni rok i przykłady z wielu regionów Polski wskazują, jak istotne jest oszczędzanie wody. Właściciele nieruchomości posiadający duże powierzchnie terenów zielonych powinni w pierwszej kolejności wykorzystywać deszczówkę.

Żadna metoda nie jest w 100 % sprawiedliwa, jednak kierując się wyborem należy brać pod uwagę, aby system opłat był w miarę możliwości, jak najbardziej sprawiedliwy dla możliwie największej liczby mieszkańców. Nie można kierować się skrajnymi przypadkami.

Nowelizacja ustawy śmieciowej

We wrześniu 2019 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy wprowadzają swoistą rewolucję w dotychczas obowiązujących zasadach. Z punktu widzenia naszej gminy oraz mieszkańców nieruchomości zamieszkałych najistotniejsze zmiany to:

• Właściciele nieruchomości będą mieli obowiązek zbierania w sposób selektywny odpadów komunalnych powstałych na terenie nieruchomości zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie (100 % nieruchomości będzie musiało prowadzić segregację odpadów). Jedynie przy stwierdzeniu braku właściwej segregacji naliczona będzie wyższa opłata w wysokości ustalonej przez radę gminy (w przedziale 2-4 krotności ustalonej wysokości opłaty). Dotychczas w gminie Dobra ok 25 % nieruchomości nie segregowało odpadów i wnosiło wyższe opłaty.
• Wprowadzono możliwość proporcjonalnego zwolnienia z części opłaty nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących we własnym zakresie bioodpady (odpady kuchenne i zielone) - warunek bezwzględny to posiadanie na nieruchomości kompostownika.
• Wprowadzono kilkadziesiąt innych zmian w ustawie, które także, już w mniejszym zakresie wpływają na cały system odbioru i zagospodarowania odpadów w gminie.

Gminy w całej Polsce otrzymały 12 miesięcy na wprowadzenie nowych przepisów.

Zapraszamy do obejrzenia cyklu prezentacji, które wyjaśniają wszystkie najważniejsze zagadnienia dotyczące gospodarki odpadami i naliczaniem opłat za odbiór śmieci. W drugim z pięciu odcinków przedstawione zostały metody naliczania opłat za odbiór śmieci. Porównano zalety i wady tych rozwiązań.